Dynamo De Panne

Eind mei 1940 worden Britse, Franse en Belgische troepen aan de Frans-Belgische kust rond Duinkerke ingesloten door het Duitse leger. Calais en Boulogne waren al in Duitse handen zodoende was Duinkerke de enige haven die nog overbleef voor de evacuatie van de geallieerde troepen die opeengepakt zaten in straten, in huizen en op stranden.

De dokken van Duinkerke waren uitgeschakeld. Enkel de strekdam en de stranden waren nog bruikbaar. Maar zelfs bij hoogwater moesten de oorlogsschepen door hun diepgang tot op 2 km van het strand blijven.  Kleinere vaartuigen waren dus nodig.

Operatie Dynamo zal 9 dagen duren, van zondag 26 mei tot dinsdag 4 juni 1940.  Uiteindelijk worden 2/3 van de ongeveer 340.000 manschappen via de strekdam van Duinkerke geëvacueerd en 1/3 via de stranden. Meer dan 20.000 manschappen laten hierbij het leven.  Van de ongeveer 930 vaartuigen die hierbij gebruikt werden, gaan er 230 verloren.  Drie weken later geeft Frankrijk zich over.

Inscheping

Een gekend beeld dat zo uit de geschiedenisboeken komt en op vele officiële websites wordt hernomen, is dat van de inscheping van Britse soldaten op woensdag 29 mei 1940 in de voormiddag. 

Hier waden de soldaten van het strand naar de HMS Waverley.  De Waverley is een ‘paddle boat’, een raderboot, een scheepstype dat wordt voortbewogen door schoepenraden aan weerszijden van de boot.  Door het ontbreken van een schroef achteraan en de geringe diepgang kan deze boot wel degelijk tot dicht bij het strand naderen.

Alle officiële bronnen beschrijven de foto als volgt: “Britse soldaten verlaten het strand bij Duinkerke”.  Maar eigenlijk werd deze foto in De Panne genomen, niet in Duinkerke.

Villa l’Escale

Bovenaan rechts in de foto is de westkant van de dijk van De Panne te  zien. 

Villa l’Escale is duidelijk herkenbaar, links van het gebouw met de ronde boog, villa Charles André.  Ook de Witte Berg, helemaal rechts, is goed zichtbaar.

Bella Stock

Een tweede aanwijzing is terug te vinden in het kleine vaartuig links bovenaan de foto. 

Dit is de zeilsloep P.1 Bella Stock, duidelijk herkenbaar aan zijn witte romp en donkere stootrand.  De Bella Stock is op veel strandfoto’s van die periode terug te vinden.  Aan boord zien we de eigenaar Arthur Maesen zitten, die blijkbaar rustig het gebeuren afwacht.

Die voormiddag nam de Waverley 600 man van het British Expeditionary Force (BEF) contingent aan boord en zette op de middag koers naar Engeland. Ter hoogte van de Nieuwpoort bank vielen een dozijn Duitse bommenwerpers de Waverley aan en omstreeks 17:00 zonk het schip.

De Franse torpedobootjager Cyclone was als eerste ter plaatse. De Cyclone redde 158 drenkelingen en de HMS Golden Eagle nog eens 285. Daarna konden de kapitein en nog enkele opvarenden worden gered. Het volledige dodental is nooit precies gekend geweest, maar wordt geschat op 300 à 400 man.

De Panne

Tijdens de operatie wordt ook het strand van De Panne hevig onder vuur genomen door de Duitsers om de inscheping van Engelse troepen zoveel mogelijk te verhinderen.  Veel pannepotten, kotters en sloepen, die op het strand liggen zullen zwaar worden toegetakeld.

Op 1 juni 1940 noteert Engel Beyen, dienstdoende postoverste van de reddingsdienst van De Panne, in zijn verslag wat er gebeurd is op 28 en 29 mei 1940. 

Boot	Eigenaar
P.1 Bella Stock	Albert en Maurice MAESEN	Gebruikt bij de inscheping
P.3 Regina	Henri DECANCQ	Gebruikt bij de inscheping
P.5 Henriette	Karel VERHAEGHE	Gebruikt bij de inscheping
P.6	Louis LAMBRECHT	Gebruikt bij de inscheping, teruggevonden in Oostduinkerke
P.29 Yvonne	Theofiel DEBRA	Zwaar beschadigd en verbrand

Van deze boten kwamen de eigenaars een verklaring afleggen bij de postoverste.  Bij veel andere vaartuigen kon enkel worden vastgesteld dat er schade was door brand of kogelinslag.

De oorlogsbuit

Tussen het achtergelaten legermateriaal liggen de zwaargehavende sloepen, waaronder de Bella Stock (in de cirkel op de foto’s). Iedere Pannenaar had wel iets van het buitgemaakte legermateriaal mee naar huis gesleept, van legerdekens, visconserven tot bajonetten.

De oorlogsbuit werd naar Veurne gevoerd en getrieerd. Alles wat te herstellen was kreeg een nieuw leven en werd door de bezetter opnieuw gebruikt.  Veel Pannenaars werden hierdoor tewerkgesteld in Veurne en anderen gingen dagelijks naar Duinkerke om de stad en de haven terug op te bouwen.