Als we aan land iets willen omhoogtrekken of aanspannen, gebruiken we daarvoor een katrol of beter een combinatie van verschillende katrollen. Deze combinatie krijgt dan de naam takel mee.
Op een boot heten die dingen natuurlijk anders. Een katrol wordt dan een blok en een takel een talie.
Steeds geplaagd door gebrek aan ruimte en werkhoogte aan boord van een boot kwam men reeds heel vroeg op het idee om de schijven niet onder elkaar, maar wel naast elkaar in eenzelfde blok te plaatsen.
Om de zeilen van een boot te kunnen hijsen, is er uiteraard ook een hijssysteem nodig. In zijn eenvoudigste vorm kan dit een samenstel zijn van een touw en twee enkelschijfs blokken. Voor grotere lasten worden meerschijfsblokken gebruikt die in meerdere varianten voorkomen, wel tot 4 schijven per blok.
Hoe meer schijven een talie bevat, hoe minder hijskracht er nodig is om een last te tillen, maar dan is er wel meer touw nodig om de talie samen te stellen.
Voor de Pannepot die in het Retrohuis in aanbouw is, werden tweeschijfsblokken voorzien.
Vermits ze grotendeels uit hout bestaan werden deze natuurlijk ook in onze werkruimte gemaakt.
Er bestaat ook een speciaal blok, zonder draaiende schijven, ‘jufferblok’ geheten.
Zo een blok is rond, heeft bolle zijden en drie of meer gaten, waardoor een talreep wordt geschoren.
Jufferblokken komen nooit alleen voor. Ze zijn in paren verbonden met de valreep en worden gebruikt voor het stijf zetten (aanspannen) van staand want.
Eén van de twee is verbonden met het want, de ander is verbonden met de romp.
Op de foto hiernaast zie je enkele jufferblokken op onze sloep de Scharbiellie aan de Sint-Pieterskerk.
Er bestaan natuurlijk meerdere modellen blokken elk met een specifieke toepassing.
Mocht je op zolder of in de schuur nog enkele mooie exemplaren liggen hebben dan mag je die gerust bij ons binnenbrengen. Ze krijgen dan een mooie plaats in onze verzameling, met vermelding van de schenker of uitlener.
Comments